Czy e-papierosy są zdrowe?

W ostatnich latach gwałtownie wzrosła popularność e-papierosów często przedstawianych jako zdrowsza alternatywa dla tradycyjnego palenia. Czy tak rzeczywiście jest? Czy e-papierosy można bezkarnie palić, nie powodując uszczerbku na swoim zdrowiu?

Spróbujemy odpowiedzieć na te pytania i przybliżyć nieco temat elektronicznego palenia. 

Ale zacznijmy od postaw…

Czym są e -papierosy i z czego się składają?

E-papierosy to urządzenia składające się z baterii, elementu grzewczego oraz miejsca do przechowywania płynu. Pod względem budowy e-papierosy są do siebie bardzo zbliżone. Najczęściej różnice dotyczą ich zewnętrznego wyglądu i  odnoszą się do ich  kształtu czy rozmiaru. Mogą one zewnętrznie przypominać tradycyjnego papierosa czy cygaro, ich wygląd może być również bardziej nowoczesny, zbliżony do długopisu czy pendrive’a.

Zasada działania elektronicznych papierosów polega na inhalacji przez użytkownika aerozolu wytwarzanego przez e-papieros w wyniku podgrzania specjalnego płynu.  Płyn ten to tzw. liquid. Na rynku dostępne są płyny pozbawione dodatku nikotyny bądź zawierające nikotynę w różnych stężeniach (dozwolona maksymalna dawka to 20 mg/ml). Oprócz nikotyny płyn zawiera cząstki glikolu propylenowego, gliceryny i aromaty, a także inne substancje chemiczne pomagające w wytworzeniu aerozolu.

 Wybór samych  aromatów jest bardzo różnorodny. Istnieje ponad 7000 wyodrębnionych substancji aromatyzujących. Podczas korzystania z e-papierosa wydziela się określony zapach liquidu.

Potocznie mówimy o paleniu e-papierosów, natomiast tak naprawdę podgrzewany przez baterię płyn rozgrzewa się i paruje, a użytkownik wdycha powstały w ten sposób aerozol (parę) bezpośrednio do płuc. Wdychanie i wydychanie pary jako efektu działania e-papierosów to tzw. wapowanie. Podczas użytkowania elektronicznych papierosów może również dochodzić do biernego palenia, dzieje się tak wówczas, gdy osoby postronne oddychają wydychanym przez użytkownika e-papierosów powietrzem.

E-papierosy – szkodliwe czy bezpieczne?

Obecnie zdania dotyczące bezpieczeństwa użytkowania e-papierosów są podzielone. Wiele osób traktuje e-papierosy jako alternatywę czy sposób na rzucenie tradycyjnego palenia. Rozpatrując szkodliwość e-papierosów pod względem skutecznej pomocy w pozbyciu się uzależnienia od nikotyny, można posiłkować się argumentem, iż wytwarzają one nawet kilkukrotnie mniej szkodliwych substancji zawartych we wdychanym aerozolu niż znajduje się w dymie tytoniowym. Dym pochodzący ze spalania tradycyjnego papierosa jest silnym czynnikiem rakotwórczym. Według szacunków 9 na 10 osób, które  zachorowały na raka płuc jest lub było palaczami.  

Jednakże  nie oznacza to, że aerozol wytwarzany przez e-papierosy jest nieszkodliwy. Składniki liquidów takie jak glikol propylenowy i gliceryna to wprawdzie substancje bezpieczne wykorzystywane do produkcji szerokiej gamy kosmetyków i leków, jednakże problemem jest  proces ich podgrzania zachodzący w papierosach elektronicznych. Podgrzanie sprawia bowiem, że substancje te stają się toksyczne.  Aerozol wytwarzany przez e-papierosy oprócz nikotyny zawiera również metale ciężkie, ołów czy lotne związki organiczne. Największą szkodliwością wykazuje się jednak wanilina i aldehyd cynamonowy.

Skutki palenia e-papierosów

E-papierosy są stosunkowo nowym produktem, a skutki ich użytkowania są nadal nie do końca poznane. Trudno określić jakie długofalowe efekty zdrowotne będzie powodowało ich palenie. Wiadomo na pewno, iż nikotyna w nich zawarta to substancja silnie uzależniająca, zagrażająca zdrowiu kobiet w ciąży i rozwijających się w ich łonie płodów, a także zakłócająca prawidłowy rozwój mózgu u nastolatków i dzieci. 

W literaturze podaje się również, iż palenie e-papierosów prowadzi do zwężenia dróg oddechowych, wzrostu ciśnienia krwi, przyspieszenia bicia serca i zmniejszenia elastyczności naczyń krwionośnych.

Wyodrębniono nawet jednostkę chorobową znaną jako EVALI,  jest to ostre uszkodzenie płuc związane z używaniem papierosów elektronicznych (z ang. e-cigarette or vaping produkt use associated lung injury). Jej objawami są duszność, kaszel, ból w klatce piersiowej, krwioplucie, nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, gorączka, dreszcze i ogólne osłabienie. W skrajnych przypadkach choroba ta może mieć ciężki przebieg i prowadzić do zgonu. Najczęściej jako główną przyczynę zachorowania na EVALI podaje się korzystanie z liquidów pochodzących z nieznanych źródeł i produkowanych z zanieczyszczonych komponentów słabej jakości, co zwiększa ilość wdychanych przez użytkownika toksycznych substancji. 

E-papierosy nie są kaloryczne i nie powodują żółknięcia zębów, ale to raczej jedyna ich zaleta. Skutkiem ich palenia jest bowiem równocześnie kruchość szkliwa i zwiększenie podatności zębów na próchnicę, a także zwiększona skłonność do uszkodzenia dziąseł. 

Ostatecznie trudno jednoznacznie stwierdzić czy e-papierosy są do końca bezpieczne dla zdrowia. Pomimo faktu, iż wykorzystywane w ich działaniu liquidy zawierają mniej substancji szkodliwych w stosunku do tradycyjnych wyrobów tytoniowych, nie można ostatecznie przesądzić o braku ich szkodliwości. Wielu badaczy i naukowców twierdzi, że niebezpieczne dla zdrowia skutki użytkowania e-papierosów będą znane po wielu latach badań.